HET VERHAAL ACHTER DE PAAL
Hoe energieheipalen het verschil kunnen maken
Door: Sarah van Ierlant
Bijna is het zover: in mei gaat de eerste paal van woongemeenschap De Warren de grond in! De Warren is een duurzame en sociale wooncoöperatie die 36 sociale- en middenhuurwoningen gaat realiseren op Centrumeiland in Amsterdam. Bij De Warren zijn we zelf overal nauw bij betrokken: van het ontwerpen van het pand tot aan de bouw en het beheer ervan. Het doel is om voor een betaalbare huurprijs een duurzaam gebouw te realiseren met veel gemeenschappelijke ruimte en gedeelde faciliteiten. Kortom, een gebouw dat een duurzaam en sociaal thuis gaat zijn voor haar bewoners. Met de eerste paal in aantocht willen we graag meer vertellen over ‘het verhaal achter de paal’.
Niet zomaar een paal
In de zomer onttrekken we koude, in de winter warmte (c) Waternet
De Warren bouwt duurzaam en dat betekent bijvoorbeeld dat ons gebouw houtskeletbouw is, dat de muren van CLT (kruislings verlijmd hout) gemaakt zijn en dat we veel materialen hergebruiken, onder andere voor de gevel en de bekleding. Maar we zijn ambitieus en willen de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van ons gebouw zo laag mogelijk krijgen. Daarom hebben we ervoor gekozen om te investeren in een eigen, extra duurzaam, systeem voor warmte-koudeopslag (WKO). Daarbij gebruiken we de allerbeste warmtepompen met de hoogste COP (rendement). En dit is ook waar de bijzondere palen bij komen kijken: via zogenaamde ‘energieheipalen’ kan in de zomer koude en in de winter warmte uit de bodem onttrokken worden. Daardoor ontstaat energie om ons pand te verwarmen en te verkoelen. Het is een techniek die nog niet zo lang geïntroduceerd is in West-Europa en nu toegepast zal worden in ons appartementencomplex. Chandar, de voorzitter van onze coöperatie legt uit: “We hebben voor ons eigen WKO-systeem gekozen omdat we het tof vinden om een bestaande technologie zichtbaar te maken via ons bouwproject. We willen laten zien dat de warmtetransitie ook coöperatief kan. Door te kiezen voor ons eigen WKO-systeem met de beste warmtepomp en speciale energieheipalen krijgen we de EPC-score uiteindelijk op -0,15 en wordt ons gebouw dus energiepositief!”
Meer dan 50 energiepalen gaan er de grond in
De keuze voor een eigen WKO-systeem voor De Warren is niet alleen de duurzaamste optie, het zou er ook voor kunnen zorgen dat we op den duur meer controle hebben over de prijs voor onze warmte en koude. Als we na een aantal jaar, de diepe warmtepomp in de installatie hebben afbetaald, kunnen we ervoor kiezen die zelf over te nemen en hebben we als coöperatie dus eigenaarschap over onze WKO. De warrenaren van de toekomst zullen op deze manier voordeliger uit zijn dan wanneer De Warren afhankelijk zou worden van een warmteleverancier die ieder jaar de prijs (maximaal) indexeert. Bovendien kunnen we door de keuze voor een eigen WKO-systeem de vrijheid behouden om in de toekomst nóg duurzamer te worden. De technologie op het gebied van warmtepompen ontwikkelt zich over de tijd. Wanneer de huidige warmtepomp dus aan vervanging toe zal zijn kunnen we als coöperatie, in samenspraak met onze installateur, kiezen voor vervanging door een state of the art model dat nog efficiënter zal zijn.
Een eigen WKO-systeem voor je appartementencomplex: hoe werkt dat nou?
Het WKO-systeem van De Warren werkt op basis van geothermische (bodem) energie die opgenomen wordt via de energieheipalen en vervolgens door een warmtepomp omgezet wordt in verwarming van het gebouw. De energieheipalen zijn in principe reguliere heipalen waar plastic slangen met vloeistof in verwerkt zijn (zie het plaatje hieronder).
De prefab heipalen worden gemaakt met lange lussen waar een vloeistof doorheen wordt gepompt
De palen worden in de aarde aangebracht waar ze werken als een warmtewisselaar: door gekoelde vloeistof door de slangen te pompen, wordt de oppervlaktetemperatuur van de energieheipalen lager dan de aarde waar de palen in zitten. Daardoor ontstaat een warmtestroom van de aarde naar de energieheipalen. Die aarde-energie (geothermische energie) wordt door de palen opgenomen. De warmtepomp zorgt er vervolgens voor dat die energie op de juiste temperatuur voor het gebouw wordt gebracht en dat het via de vloerverwarming wordt afgegeven. Tegelijkertijd wordt in de winter (het stookseizoen) ook een zogenaamde 'koudebuffer' opgebouwd die in de zomer weer gebruikt kan worden om de warmte van het gebouw af te geven aan de aarde en via het vloersysteem het gebouw te koelen. Met een opwarmende aarde en zomers die ieder jaar warmer lijken te worden, wordt ook dit steeds belangrijker. Kodi Energiebesparende Technieken is een innovator in de bouw en heeft dit systeem voor duurzame warmte en koude jaren geleden geïntroduceerd. Kodi helpt ons nu met het installeren van de energieheipalen in De Warren.
Met deze palen wordt niet alleen een duurzamer WKO-systeem voor ons gebouw mogelijk maar hopen we in brede zin te laten zien dat ook de warmtetransitie coöperatief kan. Dat staat voor ons namelijk 'als een paal boven water!'